De overgrote meerderheid van de studenten krijgt in hun eerste (en vaak ook latere) feedback op schrijftaken te horen dat hun tekst niet overzichtelijk gestructureerd is, dat de inhoud onduidelijk is, dat de argumentatie niet klopt, dat de tekst niet logisch opgebouwd is, dat ze zich als schrijver vaak herhalen of dat ze vaak terugverwijzen naar eerdere passages. Al die problemen zijn terug te brengen naar het ontbreken van een helder onderliggend plan.

Mindmappen: wat en waarom?

Zodra je een algemeen onderwerp hebt bepaald (in de oriënteringsfase) begin je er meer informatie over op te zoeken. Je zal een heel aantal bruikbare bronnen tegenkomen en daarbij stel je jezelf steeds de volgende vragen:

Sluit het onderwerp van deze tekst aan bij mijn onderzoeksvraag?
Gaat deze tekst mij helpen deze onderzoeksvraag te beantwoorden?
Is deze bron recent en is de auteur betrouwbaar?
Is de bron relevant voor het uiteindelijke doel van mijn tekst (zoals overtuigen of informeren)?

Bepalen welke bron, en bij uitbreiding welk deelonderwerp, aan bod mag komen in jouw tekst bepaal je tijdens een brainstorm.

Wat gebeurt er als je de brainstormfase overslaat?
De kans is groot dat je bepaalde onderdelen van je tekst begint uit te schrijven omdat je ze interessant vindt. Pas nadien zal je merken dat je onderdelen hebt uitgewerkt die eigenlijk niet passen bij je hoofdvraag en dat je zo kostbare tijd bent kwijtgeraakt aan onderdelen die je zal moeten schrappen als je opnieuw een overzichtelijke, logisch opgebouwde tekst wil creëren.

Mindmappen: hoe?

Je start een mindmap met het neerschrijven van een centraal begrip, je hoofdonderwerp of hoofdvraag. Van daaruit trek je een aantal pijlen naar de mogelijke deelonderwerpen. Die vul je dan verder aan met relevante kernwoorden, argumenten en namen van bronnen. Als je merkt dat bepaalde deelonderwerpen aansluiten bij elkaar, kan je daar ook extra pijlen zetten. Zo kan je langzaamaan ideeën en bronnen clusteren per categorie.

Je zal ook sneller opmerken over welke deelonderwerpen je minder literatuur terugvindt en zo bepaalde ideeën kunnen loslaten voordat je er te veel tijd mee verliest. Merk je ook dat je een bepaald topic heel relevant vindt voor je onderwerp, maar dat er nog niet zo veel kernwoorden bij vermeld staan? Dan kan je daaruit afleiden dat je nog even verder op zoek moet naar nieuwe literatuur.

Een mindmap kun je opstellen op papier, maar er bestaan ook handige online tools zoals Mindmeister. Meer informatie over mindmaps vind je via deze link.